Blog
Prawa autorskie w fotografii reklamowej - O czym warto pamiętać
Rozważania na temat praw autorskich w fotografii reklamowej sprowadzają się przede wszystkim do stwierdzenia, czy fotografia reklamowa może być identyfikowana jako utwór. Tu pojawia się wiele wątpliwości, dotyczących m.in. tego, czy zdjęcie produktu jest twórcze, czy odtwórcze, czy ma wartość artystyczną, czy też jest z punktu widzenia walorów estetycznych niewystarczająco szlachetny.
Fotografia produktowa a prawo autorskie
Aby fotografia reklamowa mogła podlegać prawu autorskiemu, musi spełniać warunki określone w stosownych przepisach. W artykule 1. Ustawy o prawie autorskim czytamy, co następuje:
"Przedmiotem prawa autorskiego jest każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia (utwór)."
Pewnym problemem w interpretacji tego przepisu może być określenie, czy dana fotografia ma indywidualny charakter. W ocenie tego, czy tak, jest, czy nie, pomocne mogą być opinie ekspertów. W swojej książce „Fotograf, fotografia, prawo” mec. Wojciech Orżewski, specjalista z zakresu prawa autorskiego, wskazuje na to, że aby nadać fotografii indywidualny charakter, konieczne jest podjęcie przez fotografującego działań zmierzających do nadania cech twórczych finalnemu efektowi jego pracy. Do takich czynności można zaliczyć m.in. wybór momentu fotografowania, ustawienia różnych parametrów zdjęcia, takich jak głębia, ostrość czy perspektywa a także samodzielne stworzenie kompozycji zdjęcia. Również tak prozaiczne działania, jak wybór filtra podczas wykonywaniem zdjęć aparatem znajdującym się w telefonie, może zostać uznane za wykonywanie twórczego wysiłku.
Czy zdjęcia produktów przedstawiają wartość artystyczną?
Na takie pytanie nie da się raczej odpowiedzieć w sposób jednoznaczny. Zdjęciem produktu będzie przecież zarówno fotografia na Amazon bądź zdjęcia biżuterii do sklepu internetowego, jak i też wykonane przez znanego i cenionego fotografa zdjęcie modowe, przeznaczone do ekskluzywnego katalogu lub prestiżowego magazynu modowego. W tym drugim na pewno będzie można mówić o artystycznym charakterze, ponieważ tego rodzaju materiały zdjęciowe muszą się charakteryzować bardzo wysokimi walorami estetycznymi. Kompozycja, ustawienie rekwizytów, pozy modelek i modeli, kolorystyka, efekty specjalne – to aż nadto, by stwierdzić, że taka fotografia ma indywidualny charakter.
W przypadku tego drugiego rodzaju zdjęć, przedstawiających produkty sprzedawane w sklepach internetowych, trudno jest mówić o podobnych cechach. Ich zadanie jest przecież nieco inne. Mają one w sposób jak najbardziej rzeczywisty oddawać wygląd prezentowanego przedmiotu i w ich przypadku powtarzalność i naśladowanie pewnych standardów są jak najbardziej na miejscu. Nie bez powodu większość zdjęć produktowych w sklepach internetowych czy na portalach aukcyjnych prezentowanych jest właściwie w ten sam sposób – na białym tle i z różnych perspektyw. Dzięki tej metodzie publikacji i ekspozycji klienci sklepów internetowych mogą podczas zakupów dokonywać bardziej świadomych decyzji.
Michał
Współzałożyciel. Specjalista ds. Marketingu i Reklamy
Ekonomista ze specjalizacją marketingu w biznesie oraz w handlu międzynarodowym. Współzałożyciel spółki Snapshot Studio. Na co dzień odpowiada za promocję i budowanie wizerunku firmy. W biznesie i w życiu kieruje się filozofią Kaizen.